Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN), Nükleer Araştırmalar için Avrupa Konseyi anlamına gelen Fransızca “Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire” sözcüklerinin kısaltmasıdır.
İsviçre ve Fransa sınırında yer alan ve Cenevre şehrine yakın olan CERN, dünyanın en büyük parçacık fiziği araştırma laboratuvarıdır. CERN’in kuruluş amacı, üye ülkelerin kendi bütçe olanakları ile gerçekleştiremeyecekleri araştırmaları ortak olarak yürütebilmektir. CERN, Nobel ödüllerine de layık görülen çok önemli bilimsel buluşların yapıldığı bir merkezdir.
CERN İkinci Dünya Savaşından sonra Avrupa’nın fizik alanında ABD’ye yetişebilmesi için 12 Avrupa ülkesinin (Belçika, Almanya, Fransa, Danimarka, Hollanda, İngiltere, İsveç, İsviçre, İtalya, Norveç, Yugoslavya, ve Yunanistan) işbirliği ile 1954 yılında kurulmuştur. Kurulduğundan bu yana Merkez, çok geniş katılımlı uluslararası işbirliğinin başarılı bir örneği olarak hizmet vermektedir. CERN’e üye ülke sayısı2014 yılı itibariyle 21’dir.
Ayrıca, Avrupa Komisyonu, UNESCO ve JINR da CERN’de gözlemci olarak temsil edilmektedir. Türkiye 1961’den 2015 yılına kadar gözlemci statüsünü sürdürmüş, 12 Mayıs 2014 tarihinde Cenevre’de imzalanan ve 22.01.2015 tarihli ve 6587 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan “Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü (CERN) Arasında CERN’de Ortak Üye Statüsü Verilmesi Hakkında Anlaşma”ya dair beyanımızı içeren Mektup’un Dışişleri Bakanlığımız vasıtasıyla 06.05.2015 tarihinde CERN’e ulaştırılmasıyla birlikte Ülkemizin CERN’e Ortak Üyeliği gerçekleşmiştir.
Dünyanın en prestijli araştırma merkezlerinden biri olan CERN’ün temel işi fiziktir. Bunun temeli de evreni neyin çalıştırdığını, nereden geldiğini ve nereye gittiğini bulmak. CERN’de, dünyanın en büyük ve en karmaşık makinelerinden bazıları; doğanın en küçük yapı taşlarını, temel parçacıkları incelemek için kullanılır. Bu küçük madde parçacıkları çarpışarak doğanın temel yasalarını çözer. Laboratuvar, araştırmacıların kullanması için en gelişmiş bilimsel olanakları sağlıyor.
CERN’ün kuruluş amacı nedir?
CERN’de şimdiye kadar W ve Z bozonları, atomik simetriler ve Higgs bozonunu andıran bozon keşfedildi. Sadece keşifleri için değil, teorik fiziğe ait pek çok bulgunun deneysel olarak ortaya konmasına da ev sahipliği yaptı. CERN, sadece parçacık fiziğinin şaşırtıcı dünyasına ışık tutmakla kalmayıp aynı zamanda uluslararası işbirliğine, amaç ve ilerlemeye de dikkat çekiyor. Enerjiyi ve maddenin formlarını inceleyerek evrenin nasıl çalıştığı hakkında daha fazla bilgi sahibi olmayı öğrenmek amacıyla kuruldu. Büyük Hadron Çarpıştırıcısı dahil dünyanın en gelişmiş ekipmanlarından yararlanır.
CERN hakkında bunları biliyor muydunuz?
1- Büyük Hadron Çarpıştırıcısı uzaydan daha soğuktur ve şu anda dünya üzerindeki en büyük makinedir.
2- Ünlü bilim adamı Stephen Hawking CERN için şu sözleri dile getirmiştir; “CERN tarafından bulunan Tanrı parçacığı evreni tahrip edebilir. “
3- CERN ve benzeri tesislerde parçacık fiziği için geliştirilen karmaşık cihazlar, kanser teşhisinde kullanılan en yaygın araç olan PET taramaları da dahil olmak üzere çok sayıda başka kullanıma vesile oldu.
4- CERN’de 110’dan fazla milletten 12,500’den fazla bilim insanı çalışmalar yapıyor.
